Veiligheid

Verlichting wordt vaak met veiligheid in verband gebracht. Het is een ingewikkeld onderwerp. Ook overdag vinden er ongelukken, overvallen en diefstal plaats. Licht maakt niet automatisch veilig, maar speelt wel een rol. We maken daarbij onderscheid tussen verkeersveiligheid en sociale veiligheid.      

1. Verkeersveiligheid

Verkeersveiligheid gaat over de veilige en vlotte afwikkeling van verkeer. Goed zicht is van belang. Op de weg met haar zijwegen en obstakels, op andere weggebruikers, op verkeersborden. Bij de inrichting van de weg (en het groen eromheen) let de gemeente op de verkeersveiligheid.

Openbare verlichting kan daar aan worden toegevoegd om het zicht te verbeteren of om het rijcomfort te vergroten. Soms is licht niet nodig en zijn er andere mogelijkheden, bijvoorbeeld markering, om het verloop van de weg te laten zien. 

Gemeentelijk beleid verkeersveiligheid

Bij iedere keuze die de gemeente bij de aanleg van wegen en paden maakt, ligt verkeersveiligheid aan de basis. Wel houdt ze rekening met de impact van licht op de omgeving. Zie voor de keuzes van Ommen het visiehoofdstuk Openbare Verlichting op Maat.

2. Sociale veiligheid

Bij sociale veiligheid wordt onderscheid gemaakt tussen:

• objectieve sociale veiligheid: het is veilig, er vinden meetbaar minder incidenten plaats
• subjectieve sociale veiligheid: mensen voelen zich veilig

Veel mensen voelen zich veiliger als er licht brandt (subjectieve sociale veiligheid). Of het ook echt veiliger is, wordt vooral bepaald door de medeburgers: schiet iemand te hulp als er iets gebeurt? Het gevoel van veiligheid kan ook afhangen van hoe goed men zichtbaar is, of de omgeving bekend is, of er huizen direct langs de weg staan, et cetera. Het is een feit dat veel inbraken overdag plaatsvinden als er niemand thuis is. Hetzelfde geldt voor overvallen op straat op klaarlichte dag. Kennelijk is licht niet de bepalende factor.

Foto: Het verlichten van een voetpad, achterpad, brandgang maar ook een park kan leiden tot schijnveiligheid door een gebrek aan sociale controle.

Gemeentelijk beleid sociale veiligheid

Beide vormen van sociale veiligheid zijn afhankelijk van:

• de overzichtelijkheid van een gebied
• de aanwezigheid van mensen in dat gebied

De gemeente kiest voor aanpassingen aan de weg, de groenvoorziening en verlichting wanneer dit nodig is om de overzichtelijkheid van een gebied te verbeteren. Deze maatregelen bieden echter geen garantie voor sociale veiligheid. Voor verhoogde veiligheid is sociale controle nodig. Anders ontstaat er schijnveiligheid. De gemeente verlicht geen parken en achterpaden omdat het vanuit sociale veiligheid soms beter is om juist niet te verlichten. 

De kleur van de verlichting is van invloed op (het gevoel van) veiligheid. De gemeente kiest voor de verlichting in woonwijken en centrumgebieden een kleur waarbij gezichten goed herkenbaar zijn.

Ook het gemeentelijke Omgevingsplan (2013) geeft aan dat veiligheid, sociale samenhang en leefbaarheid zijn belangrijk. De gemeente draagt zorg voor een veilige inrichting van de openbare ruimte, die ’s nachts voldoende is verlicht met ‘adequate openbare verlichting’. Er staat tevens dat ′openbare verlichting functioneel moet bijdragen aan de verkeersveiligheid’. Met deze bewoordingen gefet het Omgevingsplan aan dat verlichting voldoende moet zijn en integraal onderdeel moet uitmaken van een serie maatregelen die samen de veiligheid en leefbaarheid verbeteren.