Markering

De gemeente heeft als principe: ‘Donker waar mogelijk, licht waar nodig’. Daarom plaatst zij niet automatisch overal verlichting zoals in het buitengebied en langs gebiedsontsluitingswegen aan de randen van de bebouwde kom. Ommen heeft altijd een sober verlichtingsbeleid voor het buitengebied gevoerd. 

Er zijn natuurlijk situaties waarin er toch iets extra’s nodig is voor de verkeersveiligheid. Zoals in een scherpe bocht, bij een kruising, een fietsersoversteek, een spoorovergang, een wegversmalling, of een verandering van wegcategorie met een andere maximum snelheid.

Vroeger werd, bij gebrek aan alternatieven, automatisch een lantaarnpaal geplaatst zodat de gevaarlijke plek opvalt voor de weggebruiker. Nu zijn er nieuwe inzichten en verbeterde technieken beschikbaar om het verloop van de weg aan te geven. Openbare verlichting wordt soms nog als aanvulling op die nieuwe technieken geplaatst waar dat nodig is (zie beleid ′Openbare Verlichting op Maat′). 

Dit filmpje van de provincie Overijssel gaat over hoe een weg met weinig verlichting verkeersveilig kan zijn. De gemeente legt in nieuwe situaties de doorgaande wegen in het buitengebied aan op soortgelijke wijze. 

Markeren en Bewust Verlichten in 5 stappen

Onze gemeente doorloopt de volgende 5 stappen wanneer zij een weg aanlegt of renoveert (zie beleid ′Openbare Verlichting op Maat′). Hierbij onderzoekt de gemeente kritisch of het beoogde alternatief ook duurzaam in stand te houden is.

Stap 1. Infrastructuur

Wegen worden zo veilig mogelijk aangelegd. Het handboek wegontwerp CROW ligt hieraan ten grondslag. De gemeente denkt goed na bij het kiezen van materialen, kleuren, vormgeving, de plek van bochten en rotondes, stoplichten en oversteekplaatsen, bomen, enzovoort.

Een optie is een lichter wegdek waardoor met de eigen koplamp veel meer van de omgeving te zien is. Ook kunnen er reflecterende betonwaren worden gebruikt (betonbanden, straatstenen). Er zijn diverse nieuwe materialen op de markt. Daardoor zal er minder of zelfs geen verlichting van lantaarnpalen nodig zijn in veel situaties.

De gemeente besluit per situatie of zij reflecterend materiaal toepast bij deklagen en betonwaren. Hierbij wordt gekeken naar de lokatie, de technische ontwikkelingen, de investeringskosten en de hoeveelheid licht die kan worden bespaard. 

Foto′s: Voorbeelden van reflecterende wegdekken in andere gemeenten.

Stap 2. Passieve markering oftewel reflectie.

Waar nodig wordt voor extra verkeersveiligheid, reflecterend materiaal aangebracht in de lijnen, het wegdek zelf, in de bebakening, bebording en op palen. Een voorbeeld hiervan zijn glasbollen in de weg die in het licht van de eigen koplampen het verloop van de bocht aangeven. 

Door technische innovaties wordt de reflectie steeds beter en zijn er meer varianten mogelijk. Reflectorpaaltjes en schrikhekken zijn nu beter zichtbaar dan vroeger. Ook is er wegenverf met toegevoegde glasparels voor een verhoogde reflectie van de witte lijnen of pijlen op het wegdek.

Foto links: glasbollen in de weg tonen de bocht in het licht van de koplampen.

Foto rechts: schrikhekken en verlichte puntjes (actieve markering) attenderen de weggebruiker op de brug. Hierdoor zijn er geen lantaarnpalen nodig.

Foto links: Soms wordt passieve markering met een lantaarnpaal gecombineerd. De locatie is dan al van grotere afstand zichtbaar maar er is minder licht nodig dan wanneer er geen passieve markering zou zijn toegepast.

Foto rechts: hier is een combinatie van belijning, glasbollen, een middengeleider en lantaarnpalen gebruikt voor de veiligheid van de fietsers

Stap 3. Actieve markering.

Kleine lichtpunten in het wegdek laten al van veraf zien dat er een scherpe bocht of een rotonde aankomt. Ze zorgen voor weinig lichtvervuiling en maken meestal gebruik van LED. Actieve markering heeft energie nodig. In veel gevallen komt dit van het elektriciteitsnetwerk. In sommige gevallen werkt de markering op een accu en/of zonnecel.

Vanwege de hogere kosten wordt actieve markering alleen toegepast als passieve markering onvoldoende veiligheid biedt. Dit kan het geval zijn:

• bij hogere snelheden (de koplamp reikt dan relatief minder ver)
• wanneer er meer omgevingslicht is, waardoor de reflectie minder goed te zien is

Foto links: passieve markering over de N36 bij de Schapendijk: reflectorpaaltjes en witte onderbroken streep op de weg geven duidelijk het verloop van de weg aan zonder enig energieverbruik.

Foto rechts: op een drukkere rotonde is passieve of actieve markering vaak niet voldoende verkeersveiligheid. De gemeente kiest dan voor energiezuinige en slimme verlichting zoals op deze rotonde Schurinkstraat/Schrammestraat.

Stap 4. Energiezuinige verlichting

Lantaarnpalen worden geplaatst als de vorige 3 stappen niet genoeg verkeersveiligheid bieden of als er voor de sociale veiligheid of de leefbaarheid op straat verlichting nodig is. De verlichting is dan zo energiezuinig mogelijk.

Stap 5. Slimme technieken toepassen.

Waar dit kan, wordt de lamp ’s nachts uitgeschakeld of gedimd.